Άγιος Άνθιμος της Χίου, ο θαυματουργός (†1960)
Ένας από τους αγίους των καιρών μας, αφού εκοιμήθη εν Κυρίω το 1960, είναι ο άγιος Άνθιμος της Χίου. Γεννημένος στο χωριό Λιβάδια του νησιού, το 1869, από τον Κωνσταντίνο και την Αγγεριώ Βαγιάνου, ο Αργύριος (βαπτιστικό του όνομα), αφού τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο, για λόγους οικονομικούς δεν συνέχισε τις σπουδές του. Βοηθούσε τους γονείς, μαθαίνοντας και την τέχνη του υποδηματοποιού, ενώ ταυτόχρονα εξασκούσε τον εαυτό του στην ευσέβεια και την αρετή.
Σε ηλικία 20 ετών πήγε την εικόνα της Παναγίας της «Βοήθειας» (οικογενειακό κειμήλιο) για συντήρηση στη Σκήτη των Αγίων Πατέρων. Βλέποντας εκεί την ευλογημένη ζωή των μοναχών, ελκύστηκε η ψυχή του απ᾽ αυτήν και επιστρέφοντας στην πενιχρή του καλύβη, που ο ίδιος είχε χτίσει, τοποθέτησε την εικόνα σ᾽ αυτήν και στήριξε στη Μορφή της όλο τον πόθο και την ευλάβεια. Άρχισε να ζει στην καλύβη του ως ασκητής κάτω από την πνευματική καθοδήγηση του Γέροντος Παχωμίου. Προσευχόταν, αγρυπνούσε, νήστευε, σιωπούσε, ευεργετούσε.
Αργότερα εκάρη μοναχός και μετονομάστηκε Άνθιμος. Εγκαταστάθηκε στη Σκήτη των Πατέρων. Ο Γέροντάς του, βλέποντας την καθαρότητα του βίου, του ανέθετε διάφορα διακονήματα, τα οποία επιτελούσε με πιστότητα και ακρίβεια. Μετά από σοβαρή ασθένεια, που οφειλόταν στον σκληρό σωματικό κάματο, υπακούοντας στον Παχώμιο, επέστρεψε στο πατρικό του σπίτι. Όταν συνήλθε, έχτισε μικρό κελί στη γωνία του κτήματος του πατέρα του και ζούσε με προσευχή και άσκηση.
Εξασφάλιζε τα προς το ζην απαραίτητα εργαζόμενος ως υποδηματοποιός, ενώ συντηρούσε και τους γέροντες γονείς του και όποιον φτωχό είχε ανάγκη. Έλεγε αργότερα στις μοναχές του: «Ψωμί δεν εχόρτασα, νερό δεν εχόρτασα, ύπνο δεν εχόρτασα και άλλα πολλά… Ανάπαυση δεν έδωσα σε τούτο το σαρκίο μία στιγμή. Ένα τσουβάλι για στρώμα και ακουμπισμένος στη ρίζα μιας ελιάς έπαιρνα λίγο ύπνο. Στις ημέρες μου ετιμώρησα πολύ τον εαυτόν μου…».
Στα 40 του έγινε μεγαλόσχημος μοναχός (1909). Είχε ήδη αποκτήσει φήμη αγίου. Η εικόνα της Παναγίας «Βοηθείας» που είχε μαζί του προσείλκυε πλήθος χριστιανών. Πολλοί απ᾽ αυτούς επιθυμούσαν να εξομολογηθούν και ζητούσαν ο Άνθιμος να χειροτονηθεί πρεσβύτερος. Επειδή όμως ο Άνθιμος δεν είχε τα «τυπικά προσόντα», ο μητροπολίτης Χίου αρνήθηκε να τον χειροτονήσει.
Τότε ο ανάδοχος του αγίου τον κάλεσε στο Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας, όπου με δάσκαλο τον σοφό Καρακατσάνη μέσα σε λίγους μήνες έμαθε τα απαραίτητα. Ο βοηθός επίσκοπος του Εφέσου τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο. Λειτουργούσε σε μικρή εκκλησία στην οποία όμως συνέρρεαν πολλοί χριστιανοί και από άλλες ενορίες και εξομολογούνταν. Το γεγονός αυτό, η πανθομολογούμενη αρετή του και η θεραπεία εκ μέρους του ενός δαιμονισμένου, προκάλεσαν τον φθόνο των άλλων ιερέων του Αδραμυττίου, γι᾽ αυτό και ο Άνθιμος ανεχώρησε, μέσω δε Αγίου Όρους όπου περιήλθε Μονές και Σκήτες και προσκύνησε ιερές εικόνες και τίμια λείψανα, επέστρεψε στη Χίο. Επέλεξε μάλιστα να υπηρετήσει ως ιερέας στο Λεπροκομείο. Μέσα σε σύντομο διάστημα μετέβαλε εντελώς την εικόνα του ως τότε εγκαταλειμμένου ιδρύματος. Οι ασθενείς άρχισαν να εξομολογούνται, να κοινωνούν και αρκετοί μετά την αποθεραπεία τους έγιναν μοναχοί. Μεταξύ αυτών και ο μετέπειτα άγιος Νικηφόρος ο λεπρός.
Το 1928 άρχισε την ανοικοδόμηση ιεράς Μονής με σκοπό να βρουν καταφύγιο πρόσφυγες μοναχές που έφτασαν στη Χίο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και να «στεγάσει» μόνιμα την εικόνα της Παναγίας της «Βοηθείας». Το 1930 έγινε δυνατή η εγκατάσταση 35-40 μοναζουσών «και η πνευματική μάνδρα επληρώθη από τα λογικά πρόβατα». Τώρα πλέον ο Άνθιμος έδειχνε ιδιαίτερη φροντίδα όχι μόνο για την πνευματική καλλιέργεια των μοναζουσών, αλλά και την αξιοποίηση των γύρω από τη Μονή εκτάσεων, φυτεύοντας δέντρα, αμπελώνες και κήπους, συνάζοντας όμβρια ύδατα για να ποτίζει αυτά που φύτευε. Και νουθετούσε κάθε προσερχόμενο, αλλά και τις μοναχές. Τα όσα έλεγε έχουν καταγραφεί από ταχυγράφο αδελφή.
Καθώς τα χρόνια περνούν ο Άνθιμος γίνεται «η ψυχή ολόκληρου του χιακού λαού… και το Μοναστήρι γαληνό λιμάνι για τους κλυδωνιζομένους στο πέλαγος του βίου». Εκτός από θεραπείες διαμονιζομένων ο άγιος, εν ζωή και μετά την κοίμησή του, θεράπευσε διάφορες ανίατες ασθένειες. Έτσι πολλοί προσέτρεχαν κοντά του. «Γλυκύς, πράος, ειρηνόμορφος, γαληνόμορφος, επιβλητικός, ένσαρκος άγγελος, νικητής του διαβόλου, της σαρκός και του κόσμου, ουράνιος παρά επίγειος…, θεωρός των ουρανίων», προείδε στα 90 του ότι εγγίζει το επίγειο τέλος του. Το οποίο ήρθε στις 15 Φεβρουαρίου του 1960.
Μετά από πρόταση του μητροπολίτη Χίου Διονυσίου (†) και της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, με πατριαρχική και συνοδική Πράξη (1148/14.8.1992) ο όσιος Άνθιμος συναριθμήθηκε στο Ορθόδοξο Αγιολόγιο.
Η μνήμη του τιμάται στις 15 Φεβρουαρίου.
Ευάγγελος Π. Λέκκος θεολόγος, νομικός
