Τελώνου και Φαρισαίου
Αρχή Τριωδίου
Εκ της υμνολογίας…
Ἦχος β´. Τοῖς Μαθηταῖς συνέλθωμεν.
Ὑψηγορίαν φύγωμεν, Φαρισαίου κακίστην· ταπείνωσιν δὲ μάθωμεν, τοῦ Τελώνου ἀρίστην, ἵν᾽ ὑψωθῶμεν βοῶντες, τῷ Θεῷ σὺν ἐκείνῳ· Ἱλάσθητι τοῖς δούλοις σου, ὁ τεχθεὶς ἐκ Παρθένου, Χριστὲ Σωτὴρ ἑκουσίως, καὶ Σταυρὸν ὑπομείνας, συνήγειρας τὸν κόσμον σου θεϊκῇ δυναστείᾳ.
Δόξα. Ἦχος πλ. δ´.
Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας, ζωοδότα· ὀρθρίζει γὰρ τὸ πνεῦμά μου πρὸς ναὸν ἅγιόν σου, ναὸν φέρον τοῦ σώματος ὅλον ἐσπιλωμένον· ἀλλ᾿ ὡς οἰκτίρμων κάθαρον εὐσπλάγχνῳ σου ἐλέει.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον ὅμοιον.
Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε· αἰσχραῖς γὰρ κατερρύπωσα τὴν ψυχὴν ἁμαρτίαις,
ὡς ῥαθύμως τὸν βίον μου ὅλον ἐκδαπανήσας· ταῖς σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με πάσης ἀκαθαρσίας.
Αποστολικό ανάγνωσμα Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου
Β Τιμ. 3,10 Σὺ δὲ παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ,
Β Τιμ. 3,10 Συ όμως έχεις παρακολουθήσει την διδασκαλίαν, την συμπεριφοράν και αναστροφήν μου, τας αγνάς μου διαθέσεις, την φωτισμένην και ζωντανήν πίστιν μου, την μακροθυμίαν μου, την αγάπην και την υπομονήν μου.
Β Τιμ. 3,11 τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά μοι ἐγένοντο ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις, οἵους διωγμοὺς ὑπήνεγκα! καὶ ἐκ πάντων με ἐῤῥύσατο ὁ Κύριος.
Β Τιμ. 3,11 Εχεις παρακολουθήσει ακόμη εκ του πλησίον και είδες τους διωγμούς και τα παθήματα, που μου έγιναν εις την Αντιόχειαν, στο Ικόνιον, εις τα Λυστρα. Ποσον φοβερούς διωγμούς υπέφερα τότε! Και όμως από όλους με εγλύτωσεν ο Κυριος!
Β Τιμ. 3,12 καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται·
Β Τιμ. 3,12 Αλλά και όσοι θέλουν να ζουν με την ευσέβειαν, που διδάσκει και εμπνέει ο Ιησούς Χριστός, θα υποστούν διωγμούς.
Β Τιμ. 3,13 πονηροὶ δέ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι.
Β Τιμ. 3,13 Ανθρωποι δε κακοί και μοχθηροί, πλάνοι και απατεώνες θα προκόψουν στο χειρότερον πλανώντες τους άλλους, πλανώμενοι και οι ίδιοι.
Β Τιμ. 3,14 σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες,
Β Τιμ. 3,14 Συ όμως μένε σταθερός εις εκείνα, που έμαθες, και την αλήθειαν των οποίων την έχεις πλέον βεβαιωθή, έχων υπ’ όψιν σου και από ποιόν διδάσκαλον εδιδάχθης αυτά.
Β Τιμ. 3,15 καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.
Β Τιμ. 3,15 Και μη λησμονής, ότι από αυτήν ακόμη την πλέον απαλήν ηλικίαν σου γνωρίζεις τας Αγίας Γραφάς, αι οποίαι ημπορούν να σε κάμουν σοφόν και συνετόν εις τας αληθείας, που οδηγούν εις την σωτηρίαν, δια της πίστεως στον Ιησούν Χριστόν,
Ευαγγέλιο Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου
Λουκ. 18,10 ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης.
Λουκ. 18,10 “Δυο άνθρωποι ανέβησαν στο ιερόν να προσευχηθούν, ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης.
Λουκ. 18,11 ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης·
Λουκ. 18,11 Ο Φαρισαίος εστάθη επιδεικτικώς δια να προκαλή εντύπωσιν· και δια να δοξάση τον ευατόν του, αυτά προσηύχετο· Σε ευχαριστώ, Θεε μου, διότι δεν είμαι όπως οι άλλοι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί η και ωσάν αυτός ο τελώνης.
Λουκ. 18,12 νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι.
Λουκ. 18,12 Εγώ νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, Δευτέρα και Πεμπτην, δίδω το δέκατον από όλα γενικώς όσα αποκτώ. Εγώ είμαι ενάρετος.
Λουκ. 18,13 καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ.
Λουκ. 18,13 Και ο τελώνης, που εστέκετο κάπου μακρυά από το θυσιαστήριον, δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώση στον ουρανόν, αλλ’ εκτυπούσε το στήθος του λέγων· Θεε μου, σπλαγχνίσου με τον αμαρτωλόν και συγχώρησέ με.
Λουκ. 18,14 λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται.
Λουκ. 18,14 Σας διαβεβαιώνω, ότι αυτός ο περιφρονημένος από τον Φαρισαίον τελώνης κατέβηκε στο σπίτι του με συγχωρημένας τας αμαρτίας του, αθώος και δίκαιος ενώπιον του Θεού, παρά ο Φαρισαίος εκείνος. Διότι κάθε ένας που υψώνει τον ευατόν του, θα ταπεινωθή από τον Θεόν και θα καταδικασθή, ενώ εξ αντιθέτου εκείνος που ταπεινώνει τον ευατόν του θα υψωθή και θα δοξασθή από τον Θεόν”.
Σημειωτέον ὅτι τὴν ἀκολουθοῦσαν ταύτην ἑβδομάδα ποιοῦμεν κατάλυσιν τροφῶν εἰς πάντα. καὶ Τετάρτην καὶ Παρασκευὴν ὁμοίως.
Τριώδιο
Τό Τριώδιο εἶναι:
1. Ἕνα Ἐκκλησιαστικό Βιβλίο:
Λειτουργικό βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας (ὕμνοι, τροπάρια, ἱερά Ἀναγνώσματα) πού καλύπτει τήν πιό κατανυκτική καί σπουδαῖα λειτουργική περίοδο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.
Ἀρχή: Κυριακή Τελώνου καί Φαρισαίου
Τέλος: Μέγα Σάββατο
Χωρίζεται σέ 3 περιόδους:
Α’
1) Κυριακή Τελώνου καί Φαρισαίου
2) Κυριακή Ἀσώτου
3) Κυριακή Ἀπόκρεω
4) Κυριακή Τυροφάγου
Β’
Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή
(Καθαρά Δευτέρα ἕως Σάββατο Λαζάρου -> 6 ἑβδομάδες -> 5 Κυριακές)
Γ’
Μεγάλη Ἑβδομάδα Παθῶν καί Ἀναστάσεως
2. Μιά λειτουργική Περίοδος Κατανυκτική καί Πένθιμη:
Τριώδιο εἶναι ἡ Ἐκκλησιαστική περίοδος πού καλύπτεται ἀπ’ τό βιβλίο του Τριωδίου. Εἶναι ἀντίστοιχη μέ ἑορταστική περίοδο ἀρχαίας εἰδωλολατρείας. Φεβρουάριο μέ Μάρτιο οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες γιόρταζαν μέ ὀργιαστικό τρόπο τά Βάκχια (Βάκχος = Θεός τῆς μέθης), τά Διονύσια (Διόνυσος = Θεός τῆς ἀκολασίας), τά Ἀνθεστήρια (γιορτές ἀνοίξεως πού συμβόλιζαν τή γονιμοποίηση καί ἀναγέννηση τῆς φύσεως).
Οἱ ἄνθρωποι θεοποίησαν τά κατώτερα πάθη γιά νά τά ἱκανοποιοῦν ἐλεύθερα. Αὐτό πού ἔκαναν οἱ εἰδωλολάτρες ὅμως δέν ταιριάζει σέ βαπτισμένους Χριστιανούς. Εἶναι ἀσέβεια πού μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει σέ λάθη σοβαρά.
Τό Τριώδιο δέ σημαίνει ἁμαρτωλή μέθη, μάσκες, καρναβάλι, προσωπίδες ὥστε κάτω ἀπ’ αὐτές κρυμμένοι βαπτισμένοι ἄνθρωποι νά κάνουν ὄ,τι δέν τολμοῦν νά πράττουν μέ φανερό τό πρόσωπο: «οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν καί τραπέζης δαιμονίων» (Α’ Κορ. ι’ 21).
3. Ἕνας τρόπος ζωῆς πού μᾶς φέρνει πιό κοντά στόν Θεό:
Γιά τόν ἄνθρωπο πού πιστεύει στόν Θεό, Τριώδιο σημαίνει:
Ἀγώνας μέ χαρά γιά νά γίνω καλύτερος.
Ἀγώνας μέ συγκεκριμένο στόχο, γιά νά ξεπεράσω ἕνα ἐλάττωμά μου φέτος.
Ἀγώνας μέ πίστη στήν Πατρική Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος θά μοῦ δώσει δύναμη νά ξεπεράσω τίς προσκλήσεις τοῦ κόσμου γιά νά μείνει καθαρή ἡ ψυχή.
Τώρα στό Τριώδιο ζῶ περισσότερο ὅπως θέλει ὁ Θεός (προσεύχομαι, ἐκκλησιάζομαι, δείχνω ἀγάπη, εἶμαι ἀληθινός).
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί κατ’ ἐπέκταση τό Τριώδιο,στό ὁποῖο ἀνήκει, ὀνομάζεται «Στάδιο τῶν ἀρετῶν»! Σάν ἄλλοι ἀθλητές μπαίνουμε στό στίβο γιά νά κερδίσουμε ἔπαθλα στόν ἀγώνα τῆς ἀρετῆς! Καλό Στάδιο!
Γνωριμία με το Τριώδιο
Καλύπτει μία μεγάλη, πένθιμη και κατανυκτική περίοδο της εκκλησιαστικής μας ζωής. Αρχίζει από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου (Α’ Κυριακή του Τριωδίου) και τελειώνει το Μέγα Σάββατο. Το καθαυτό Τριώδιο περιλαμβάνει 4 Κυριακές: του Τελώνου και Φαρισαίου, του Ασώτου, της Απόκρεω και της Τυρινής. Αυτή η πρώτη περίοδος μας προετοιμάζει για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Η ταπείνωση του Τελώνη, σε αντίθεση με την υπεροψία του Φαρισαίου, γίνεται αρχή του Τριωδίου. Υψώνει, δικαιώνει και χαριτώνει τον άνθρωπο. Τον καθιστά ευλογημένο και αγαπητό στον Θεό και στους ανθρώπους.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
Η συγκινητικότατη αυτή παραβολή μας καλεί όλους σε μετάνοια κι επιστροφή. Ας αποφύγουμε την ανταρσία του ασώτου και την αλαζονεία του μεγαλυτέρου αδελφού. Ας μιμηθούμε τη μετάνοια του πρώτου, γιατί μόνο αυτή θα μας σώσει.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ
Αυτή η Κυριακή θα έπρεπε να ονομάζεται της Κρίσεως, από το Ευαγγέλιο που έχει ως θέμα τη Β’ Παρουσία του Χριστού και τη μέλλουσα κρίση. Όλα θα φανερωθούν και θα κριθούν την ημέρα εκείνη. Ο αμερόληπτος Κριτής θ’ αποφασίσει δίκαια κι αντικειμενικά. Απ’ τη μια οι αμετανόητοι αμαρτωλοί, που θα καταδικαστούν αιώνια κι απ’ την άλλη οι δίκαιοι, που θ’ απολαμβάνουν για πάντα την επουράνια Βασιλεία.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ
Το θέμα αυτής της Κυριακής είναι η έξωση του Αδάμ απ’ τον Παράδεισο. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα της νηστείας και γι’ αυτό θυμόμαστε την πρώτη παράβαση των πρωτοπλάστων, που κατέλυσαν τη νηστεία. Έτσι, η τήρηση αυτής της εντολή του Θεού είναι μέσο βοηθητικό για εντατικότερο πνευματικό αγώνα.
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
Περίοδος νηστείας, συντριβής και πνευματικής περισυλλογής. Αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Μέγα Σάββατο. Περιλαμβάνει 6 Κυριακές: της Ορθοδοξίας, του Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, της Σταυροπροσκυνήσεως, του Αγ. Ιωάννη της Κλίμακος, της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας και των Βαΐων.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Μετά το τέλος της Καθαράς Εβδομάδας, που επιδιώκουμε την ολοκληρωτική κάθαρση των ψυχών και των σωμάτων μας, είναι η Α’ Κυριακή των Νηστειών, όπου εορτάζουμε τη νίκη της Ορθοδοξίας μας.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Μετά την εορτή της Ορθοδοξίας, η αγία μας Εκκλησία όρισε να τιμάται ένας μεγάλος αγωνιστής, ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, που υπήρξε Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και κατατρόπωσε τους αιρετικούς.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ
Στο μέσο της Αγίας Τεσσαρακοστής προβάλλεται ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός του Κυρίου για προσκύνηση, διδαχή και ενίσχυση των πιστών. Το Τίμιο Ξύλο γίνεται πηγή ζωής και αφθαρσίας, χάριτος και ευλογίας.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ
Αυτή η Κυριακή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη, τον συγγραφέα της «Κλίμακος», ένα βιβλίο, με το οποίο ζητεί ν’ ανεβάσει τον Χριστιανό από τις μικρότερες και απλούστερες στις μεγαλύτερες και τελειότερες αρετές, σαν ν’ ανεβαίνει κανείς μία σκάλα από τη γη στον ουρανό.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΣ. ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ
Στο τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καθώς πλησιάζουμε περισσότερο προς τη Μεγάλη Εβδομάδα, εορτάζουμε την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, επειδή υπήρξε υπόδειγμα αληθινής και έμπρακτης μετάνοιας.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
Πανηγυρική και χαρμόσυνη μέρα, αφού εορτάζεται η ταπεινή, αλλά και θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Ακολούθως, εισερχόμαστε στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου, που καταλήγει στην ένδοξη Ανάσταση την Κυριακή του Πάσχα.
