(Παραθέτουμε αποσπάσματα από Λόγο που εκφώνησε ο Σ. Νέγρης στον ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην πόλη Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου κατά το Μνημόσυνο του Σμύρνης Χρυσοστόμου και των συν αυτώ. Εδώ προσάρμοσα το κείμενο από την καθαρεύουσα της εποχής στη σημερινή δημοτική γλώσσα. Ο Λόγος δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας “Πάνταινος”, το 1922):
Μέχρι πριν από λίγους μήνες συγκεντρωνόμασταν στον ιερό αυτόν ναό, για να αναπέμψουμε ύμνο και δοξολογία στον Ύψιστο για τις αλλεπάλληλες νίκες των ελληνικών όπλων και την απελευθέρωση σκλαβωμένων αδελφών από ζυγό βάρβαρο και ασήκωτο. Και σήμερα; Σήμερα το Έθνος είναι βυθισμένο σε πένθος βαρύτατο!
Κραυγές πόνου ακούγονται απ’ άκρου σε άκρο της Ιωνίας που πριν λίγο ανθούσε. Σφαγές, εμπρησμοί, καταστροφές, διωγμοί, βανδαλισμοί διαπράττονται σε βάρος των ομοεθνών και ομόθρησκων αδελφών μας, οι οποίοι μάταια και αλλόφρονες προσπαθούν να γλιτώσουν από το ξίφος του αιμοβόρου τυράννου.
Ο μέχρι πριν λίγο νικητής στρατός μας δεν βαδίζει πλέον για να απελευθερώσει σκλαβωμένους αδελφούς, ούτε και βρίσκεται εκεί, όπου μέχρι πρόσφατα ενέπνεε το θάρρος και την παρηγοριά. Χριστιανικοί λαοί, εχθροί του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, αφού όπλισαν τα βέβηλα χέρια του τυράννου, ανάγκασαν τον ελευθερωτή στρατό μας να εγκαταλείψει τους μόλις ελευθερωθέντες αδελφούς στη διάθεση των σφαγέων.
Η όμορφη νύμφη της Ιωνίας, η ωραία Σμύρνη, που εδώ και τρία χρόνια είχε φορέσει την ελληνική στολή, τώρα αιματοκυλίεται. Το αίμα των τέκνων της ρέει σαν ποτάμι, κάτω από το τσεκούρι του βάρβαρου κατακτητή. Η πόλη που πριν ευημερούσε, μεταβλήθηκε σε ερείπια που καπνίζουν. Εκεί που βασίλευε η χαρά και η ελευθερία, επικάθεται ήδη το απαίσιο φάσμα του θανάτου και της ερήμωσης. Μόνον οι στεναγμοί εκείνων που πεθαίνουν ακούγονται εκεί σήμερα και η οσμή των σωμάτων των χριστιανών που καίγονται γεμίζουν με φρίκη την ψυχή! Οι φοβεροί διώκτες του Χριστιανισμού και του Ελληνισμού δεν λογάριασαν ούτε γυναίκες, ούτε παιδιά και γέροντες, αλλά επιδόθηκαν σε σφαγές, χωρίς διάκριση…
Ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, μέσα σε λίγες ώρες κατακρεουργήθηκε. Υπέμεινε με γενναιότητα τον θάνατο, τον οποίο καθόλου δεν φοβήθηκε και περιβλήθηκε έτσι το στεφάνι του μαρτυρίου… Αν μπορούσε την παρούσα στιγμή η ψυχή του να μιλήσει, σίγουρα θα μας έλεγε:
“Γιατί τελείτε για μένα αυτό το Μνημόσυνο και χύνετε δάκρυα; Αναλογιστείτε ότι μυριάδες Ελλήνων και γενικά χριστιανών, προσπαθώντας να γλιτώσουν από τη φωτιά και το μαχαίρι του διώκτη τυράννου ήταν πεινασμένοι, ρακένδυτοι, ξυπόλητοι, αναζητώντας σε άλλες πόλεις, σε νησιά, σε ακτές, ίσως σε σπηλιές και χαράδρες τη σωτηρία τους. Υπέρ αυτών έχετε καθήκον και υποχρέωση να φροντίσετε. Όλοι αυτοί, άντρες, γυναίκες, παιδιά, προς εσάς απλώνουν ικετευτικά το χέρι. Μην αργείτε να τους προσφέρετε τη βοήθειά σας για να σωθούν από τον κίνδυνο της πείνας, της ατίμωσης και του θανάτου (…).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Έθνος μας μέσα σε λίγα χρόνια, με τη βοήθεια του Θεού, κατόρθωσε τόσα, ώστε να εξυμνείται όχι μόνο από τους φίλους του αλλά και από τους εχθρούς του. Έχοντας την ενίσχυση του Κυρίου, προχωρούσε με βήμα γοργό στον προορισμό του και θα έφερνε σε πέρας το απελευθερωτικό του έργο, αν εμείς οι ίδιοι δεν λησμονούσαμε την ιερή αποστολή μας μες στον κόσμο.
Μίση και πάθη, έριδες και προπηλακισμοί, εξοντώσεις και εξορίες, απομάκρυναν το Έθνος από τον χαραγμένο δρόμο, ο δε Κύριος, ενώπιον αυτής της εγκληματικής διαγωγής, απέστρεψε το πρόσωπό Του από εμάς και άφησε και πάλι τα αδέλφια μας στη σκλαβιά, μέχρι να έρθει το πλήρωμα του χρόνου, οπότε εξαγνισμένοι πλέον θα φτάσουμε εκεί όπου θα μας οδηγήσει το κραταιό Του χέρι (…).
Ας συνηθίσουμε να θέτουμε πάνω από κάθε προσωπικό υλικό συμφέρον το κοινό συμφέρον. Ας προσπαθούμε να έχουμε μόνο μία φιλοδοξία, το πως να συντελέσουμε ο καθένας, στο μέτρο του δυνατού, στο μεγαλείο και τη δόξα της Πατρίδας μας, που σήμερα δεινοπαθεί.
Τότε και μόνο τότε θα επέλθει ο εξαγνισμός και τότε θα επιβληθεί και πάλι ο Κύριος στο ευλογημένο Έθνος μας, λαμβάνοντας υπόψη τη μετάνοια και τη διόρθωση της ζωής μας. Αλλά και τις μεγάλες σε αίμα κυρίως θυσίες, τις οποίες υπέστη ο Ελληνισμός για χάρη της ελευθερίας του, οι οποίες θυσίες, ας ευχηθούμε, να τερματιστούν με την τελευταία υπέροχη, όσο και τραγική θυσία του εθνομάρτυρα μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου, και των όσων μαζί του σφαγιάστηκαν. Όλων αυτών ας είναι αιωνία η μνήμη!
Για την αντιγραφή
Ευάγγελος Π. Λέκκος
θεολόγος, νομικός